Data publikacji: 19.02.2020
Handel: rekordowy import do UE z krajów rozwijających się
Uprzywilejowany dostęp stwarza miliony miejsc pracy w najbiedniejszych państwach.
Eksport do UE z krajów rozwijających się, które korzystają ze specjalnych ulg celnych w ramach ogólnego systemu preferencji taryfowych (GSP), osiągnął
w roku 2018 wartość 69 miliardów €. Unia europejska importuje obecnie dwa razy więcej towarów z najmniej rozwiniętych państw niż pozostałe części świata.
Jest to tylko jedno z kluczowych doniesień uwzględnionych w ostatnim raporcie komisji na temat GSP.
Raport publikowany jest co dwa lata i ukazuje, że eksport do UE z 71 państw- beneficjentów GSP wzrósł do niemal 184 miliarda €. Prawie 69 miliardów € to wartość towarów objętych specjalnymi preferencjami w ramach GSP jak GSP+ oraz EBA (patrz ramka).
Wysoki przedstawiciel/wiceprzewodniczący Komisji Joseph Borell stwierdził: ,, Handel jest jednym z kluczowych narzędzi, dzięki którym UE może wspierać oraz pracować nad poprawą poszanowania praw człowieka, praw pracy oraz dobrego rządzenia, które są fundamentami zrównoważonego rozwoju na całym świecie. Poprzez unijny ogólny system preferencji taryfowych GSP wspieramy kraje rozwijające się w ich wzroście i rozwijaniu się w sposób zrównoważony, również, jeśli chodzi o kwestie klimatu. Nasze preferencyjne taryfy handlowe pomagają tysiącom ludzi wyjść z biedy, zmniejszyć nierówności i zapewnianiu wzrostu gospodarczego.”
Komisarz ds. Handlu Phil Hogan dodał: ”Dzięki naszym referencjom handlowym, UE importuje dwa razy więcej z najmniej rozwiniętych krajów niż inne części świata. To sztandarowe narzędzie unijnej polityki handlowej podtrzymuje miliony miejsc pracy w najbiedniejszych krajach świata.”
Plusy
GSP znosi cła nałożone na dobra importowane do UE z krajów rozwijających się.
Poprzez stworzenie dodatkowych możliwości dla eksportu, system ten pomaga w zwalczaniu biedy i tworzeniu miejsc pracy z jednoczesnym poszanowaniem zasad zrównoważonego rozwoju. Jako przykład raport opisuje sytuację krajów takich jak Sri Lanka i Boliwia, które dzięki GSP efektywniej zajmują się przeciwdziałaniem pracy dzieci.
Jednak z drugiej strony, raport wyraźnie ukazuje, że w wielu z 71 państw objętych GSP istnieje wiele wyzwań – szczególnie jeśli chodzi o ograniczenia ludności cywilnej i wolności mediów, dostępu do sprawiedliwości, praw mniejszości, kary śmierci i wolności zgromadzeń.
Minusy
Niedostateczny postęp, szczególnie w niektórych państwach będących jednymi z większych beneficjentów systemu, spowodował zwiększenie monitoringu i zaangażowania UE zwłaszcza w zakresie przestrzegania praw człowieka oraz prawa pracy.
W przypadku Kambodży doprowadziło to do zainicjowania przez UE procedury tymczasowego zawieszenia preferencji z powodu poważnego i systematycznego naruszania podstawowych zasad ONZ i postanowień konwencji międzynarodowej organizacji pracy.
W raporcie zwrócono uwagę na stopień, w jakim państwa korzystają z GSP.
Przeanalizowano również przykłady nadrzędnych kwestii takich jak wolność działania ludności cywilnej, postępy w przeciwdziałaniu pracy dzieci oraz tematy dotyczące środowiska i dobrego rządzenia.
Zostały przytoczone przykłady współpracy UE ze wszystkimi interesariuszami, takimi jak społeczność cywilna, organizacje międzynarodowe – w szczególności ONZ oraz międzynarodowa organizacja pracy – oraz władzami państw-beneficjentów w celu bardziej efektywnego funkcjonowania GSP oraz upewnienia się, że dane państwo czyni postępy równocześnie w handlu jak i w postrzeganiu wartości.
Trzy filary GSP
Unijny ogólny system preferencji taryfowych opiera się na trzech różnych filarach:
* porozumienie ogólne dla krajów o niskich i niższych dochodach, zapewniające częściowe lub zupełne zawieszenie ceł na dwie trzecie pozycji taryfowych (15 państw – beneficjentów);
* GSP+ jest specjalnym rozwiązaniem motywacyjnym dla zapewnienie zrównoważonego rozwoju oraz dobrych rządów. Oznacza 0% stawki taryfowej dla krajów o niskich i niższych dochodach, które wdrożą 27 międzynarodowych konwencji dotyczących praw człowieka, prawa pracy, ochrony środowiska i dobrych rządów (8 państw-beneficjentów);
* EBA (everything but arms – wszystko oprócz broni) – specjalne porozumienie dla najmniej rozwiniętych państw, zapewniające im bezcłowy i bezkontyngentowy przywóz towarów, za wyjątkiem broni i amunicji (48 państw- beneficjentów).
[1] raport gsp na lata 2018-19 https://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2020/february/tradoc_158619.pdf
[2] gsp w europie https://ec.europa.eu/trade/policy/countries-and-regions/development/generalised-scheme-of-preferences/
